Adli Para Cezası
02 April 2020 - Av. Ali Kemal Şengül Tarafından Yazıldı.ADLİ PARA CEZASI
Adli para cezası nedir?
Türk Ceza Kanunu işlenmiş bir suç için iki temel caza yaptırımı öngörmüştür.Bunlar en bilindik ceza olan hapis cezası ve adli para cezasından oluşur.
Adli para cezası ,mahkeme tarafından hükümlünün belirli bir miktardaki parayı devlet hazinesine yatırmasına karar verilmesi olarak tanımlanabilir.
Adli para cezası ve idari para cezası birbirinden farklıdır.Adli para cezasına yalnızca mahkeme tarafından karar verilebilir.Diğer devlet kurumlarının vermiş olduğu para cezaları idari para cezası kategorisinde yer alır.
İdari para cezası kanunda suç olarak tanımlanan bir fiilden dolayı verilmediğinden dolayı ödenmediği zaman hapis cezasına çevrilemez.
Adli para cezasının çeşitleri nelerdir?
1-) Doğrudan verilen adli para cezası: Ceza kanununda herhangi bir suç için doğrudan adli para cezası yaptırımı öngörülmüşse hakim hapis cezasına hükmedemez.Örneğin taksirle çevrenin kirletilmesi suçunun yaptırımı olarak kanunda yalnızca adli para cezası öngörülmüştür.
2-) Seçimlik olarak verilen adli para cezası:Ceza kanununda herhangi bir suçun karşılığı olarak adli para cezası ya da hapis cezası seçimlik olarak öngörüldüğünde ve hakim adli para cezasına hükmediyorsa hükmedilen ceza seçimlik adli para cezasıdır.Örneğin basit tıbbi müdahale ile giderilebilecek kasten adam yaralama suçunda 4 aydan 1 yıla kadar hapis veya adli para cezasına hükmedilebilir.
3-) Hapis cezasından çevrilen adli para cezası:Kasten işlenen suçlarda 1 yıl ve altındaki hapis cezaları adli, para cezasına çevrilebilir.Taksirle işlenen suçlar ise ceza sınırına bakılmaksızın adli para cezasına çevrilebilir.
4-) Hapis cezası ile birlikte hükmedilen adli para cezası :Ceza kanununda kimi suçlar için hapis cezası ve adli para cezası birlikte öngörülmüştür.Örneğin dolandırıcılık suçu için hem hapis cezası hem adli para cezası yaptırımı öngörülmüştür.
Hapis cezasının adli para cezasına çevrilmesinin şartları nelerdir?
Hapis cezasının adli para cezasına çevrilebilmesi için kişinin sosyo-ekonomik durumu,suçun işlenmesindeki özellikler,failin yargılama sırasında gösterdiği hal ve tutum göz önüne alınır.
Hapis cezasının adli para cezasına çevrilebilmesi için kişi hakkında kasten işlenen suçlarda cezası 1 yıl ve daha az bir cezaya hükmedilmiş olmalıdır.
Taksirle işlenen suçlarda herhangi bir ceza sınırı öngörülmemiştir;hükmedilen cezanın miktarı ne olursa olsun taksirle işlenmiş suç her zaman adli para cezasına çevrilebilir.
Ancak bilinçli taksirle işlenmiş suçlarda hükmedilen hapis cezası 1 yıl ve daha aşağıda ise adli para cezasına hükmedilebilir.Taksirli suçlarda adli para cezasına hükmedilmesine ilişkin genel kurala bu hüküm bir istisna getirmiştir.
Yukarıda anlatılanlar hakimin taktirine bağlıdır.Kimi durumlarda ise hakim taktir yetkisini kullanamaz.Örneğin hükmolunan ceza 30 gün ve daha az süreli bir hapis cezası ise hakim bu hapis cezasını adli para cezasına çevirmek zorundadır.
Ayrıca yargılanan kişinin yaşı 18’den küçük 65’ten büyük ise 1 yıldan az süreli hapis cezasına hükmedilirse bu ceza adli para cezasına çevrilmek zorundadır.
Hakkınızda bir ceza soruşturması veya kovuşturması varsa yukarıda anlatılanlar ışığında suçun niteliği,olası ceza miktarına göre hakkınızda verilmesi muhtemel cezanın adli para cezasına çevrilip çevrilmeyeceği değişiklik gösterebilecektir.Tüm bu süreçler hakkında profesyonel danışmanlık için ceza alanında çalışan hukuk bürolarıyla veya muhtelif ceza avukatlarıyla mütalaa edebilirsiniz.
Adli para cezası nasıl hesaplanır?
Suçun kanunda belirlenen cezası yalnızca adli para cezası ise bu durumda genel sınırlar olan 5 ile 730 gün arası ceza yaptırımı karşılığında günlüğü en az 20 TL en çok 100 TL üzerinden adli para cezasına hükmolunmalıdır.
Adli para cezasının üst sınırı 730 gün olmasına karşın suçun kanunda belirlenen cezası daha fazla ise o suça özgü düzenlenen adli para cezası dikkate alınmalıdır. Mesela Nitelikli dolandırıcılık suçunun cezası 2 yıldan 7 yıla kadar hapis ve 5000 güne kadar adli para cezasıdır.Hakim bu durumda 730 günden üst bir adli para cezasına hükmedecektir.
Seçimlik ceza olan adli para cezalarında hükmedilecek para cezalarının alt ve üst sınırı hapis cezasının alt ve üst sınırı olarak kabul edilerek uygulanacaktır.
Adli para cezaları ertelenebilir mi?
Cezanın ertelenmesi sadece hapis cezaları için öngörülmüştür ; adli para cezalarında böyle bir erteleme söz konusu değildir.Failin mahkum olduğu hapis yaptırımı seçenek yaptırım olarak adli para cezasına çevrilmiş olsa dahi ertelenemez.
Adli para cezası durumunda hükmün açıklanması geri bırakılabilir mi?
Doğrudan adli para cezası verilmesi durumunda adli para cezası hakkında hükmün açıklanması geri bırakılabilir.
Hapis cezasından çevrilen adli para cezaları hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilemez.
Adli para cezasının ödenmemesi durumunda ne olur?
Adi para cezası için,hükümlüye adli para cezası ödeme emri tebliğ edilir.Ödeme emriyle hükümlü belli süre içinde adli para cezasını ödemeye veya diğer seçenek yaptırım olan kamuya yararlı işte çalışmayı kabul ediyorsa bunu beyan etmeye davet edilir.
Hükümlü kamuya yararlı işte çalışmayı kabul ediyorsa çalışacağı her 2 saat ,1 gün kabul edilmek üzere kamuya yararlı bir işte çalışmasına karar verilebilir.Hükümlü,hakkında hazırlanan denetimli serbestlik programına uymazsa çalışılan günler cezadan mahsup edilerek,hükümlü tutuklanıp cezaevine konulur.
Adli para cezası ödenmez ve kamuya yararlı işte çalışma tedbiri süresi içinde kabul edilmezse Cumhuriyet Savcısının kararı ile hükümlüye verilen para cezasının kalan kısmı hapis cezasına çevrilir.18 yaşından küçüklere verilen adli para cezası ödenmese bile hapis cezasına çevrilemez.
Adli para cezası sicile işler mi?
Adli sicil kaydı da tıpkı hapis cezası gibi adli sicil kaydına işleyecektir.Adli para cezası taksitle ödenirse son taksitin yatırıldığı gün ; peşinen yatırılırsa peşin olarak tamamen yatırıldığı gün ceza infaz edilmiş sayılır ve ceza adli sicil kaydından silinir.Kendiliğinden silinmeyen kayıtlar için Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğünden bunun dilekçeyle talep edilmesi gerekir.
