Sendikal Tazminat Hakkı
18 April 2020 - Av. Ali Kemal Şengül Tarafından Yazıldı.Sendikal Tazminat Hakkı
İşçi ve işveren ilişkilerinin yürütülmesinde, anlaşmazlıkların çözümünde ve toplu iş sözleşmelerinin kurulmasında sendikalar aktif olarak rol alıyor. Günümüzde eskiye nazaran sendikaya üye olma ihtiyacı her ne kadar daha az olsa da özellikle mavi yakalı çalışanlar tarafından halen tercih ediliyor. İşveren sendikaları da, üyesi olan işverenler adına toplu iş sözleşmelerini ve işçi sendikaları ile olan anlaşmazlıkları çözme konusunda işlevsellik gösteriyor. Peki sendikal tazminat hakkı nasıl doğuyor, süreç nasıl işliyor?
Yasal Olarak Sendika Özgürlüğü
Çalışanların sendikaya üye olma, üyelikten ayrılma, sendikal faaliyetlerde yer alma özgürlüğü 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu ile güvence altında. Sendikal faaliyetlerle ilgili hüküm ve sınırlar bu kanun çerçevesinde yerine getiriliyor.
Anayasanın 51. Maddesi:
“Çalışanlar ve işverenler, üyelerinin çalışma ilişkilerinde, ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek için önceden izin almaksızın sendikalar ve üst kuruluşlar kurma, bunlara serbestçe üye olma ve üyelikten serbestçe çekilme haklarına sahiptir. Hiç kimse bir sendikaya üye olmaya ya da üyelikten ayrılmaya zorlanamaz.”
6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu 25. Maddesi:
“İşçiler, sendikaya üye olmaları veya olmamaları, iş saatleri dışında veya işverenin izni ile iş saatleri içinde işçi kuruluşlarının faaliyetlerine katılmaları veya sendikal faaliyette bulunmalarından dolayı işten çıkarılamaz veya farklı işleme tabi tutulamaz.”
Sendikal Eylemler Sonucunda İşten Çıkarılma
Sendikal bir nedenle iş ilişkisinin sonlandırılan bir işçinin, 4857 sayılı Kanunun 18, 20 ve 21. maddelerine dayanarak dava açma hakkı bulunuyor. İş sözleşmesinin sendikal faaliyetler sonucu feshedilmesi durumunda birtakım yaptırımlar uygulanıyor. İşveren işçiyi, işe başlatsın ya da başlatmasın, işçinin bir yıllık ücretinden az olmamak üzere sendikal tazminat ödemek zorunda.
Açılacak davada tarafların belirli ispat yükümlülükleri de bulunuyor. İşveren, gerçekleştirdiği feshin sendikal eylemler sonucu olmadığını ispat etme yükümlülüğü taşıyor. Aynı şekilde çalışanın da, sendikal faaliyetler sonucunda iş akdinin feshedildiğini ispatlama zorunluluğu bulunuyor.
